Trong thi công kết cấu bê tông cốt thép, cốp pha cột là một trong những hạng mục chịu áp lực ngang lớn nhất từ bê tông tươi. Nếu hệ thống cốp pha không được gia cố đúng kỹ thuật, nguy cơ bung, phình, hoặc sập cốp pha là rất cao, gây tổn thất lớn về thời gian, vật tư và đặc biệt là an toàn. Giải pháp gia cố ván coppha cột phổ biến và hiệu quả nhất chính là sử dụng ty ren tán chuồn.
Việc nắm vững cách dùng ty ren tán chuồn không chỉ giúp tăng cường độ chắc chắn của cốp pha mà còn đảm bảo độ chính xác hình học tuyệt đối của cột sau khi tháo dỡ. Bài viết này sẽ đi sâu vào hướng dẫn chi tiết các bước lắp đặt, các tiêu chuẩn kỹ thuật và bí quyết để hệ thống cốp pha cột của bạn đạt được sự ổn định tối đa.
Nội dung chính
Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của hệ thống ty ren tán chuồn
Để hiểu rõ cách dùng ty ren tán chuồn hiệu quả, trước hết cần nắm vững các bộ phận cấu thành và nguyên lý gia cố của chúng.
Các thành phần chính của bộ ty ren tán chuồn
Hệ thống ty ren tán chuồn được thiết kế để tạo ra lực kéo ngược, cân bằng với áp lực đẩy ngang của bê tông tươi bên trong khuôn cột. 2 thành phần chính bao gồm:
- Ty ren (Thanh ren): Là thanh thép tròn có ren suốt chiều dài, là bộ phận chịu lực kéo chính. Ty ren phải được làm từ thép cường độ cao (thường là ty ren D12, D16, D17) để chống đứt gãy dưới áp lực lớn. Ty ren sẽ xuyên qua hai mặt đối diện của cốp pha cột.
- Tán chuồn (Bát chuồn): Là đai ốc có hai cánh nhô ra, giúp công nhân dễ dàng vặn siết bằng tay hoặc bằng dụng cụ chuyên dụng. Tán chuồn siết chặt ty ren, tạo lực ép lên bề mặt ván cốp pha cột thông qua bát chuồn (đĩa đệm).
=>>> Xem thêm: Ty Ren Là Gì? Phân Loại & Lưu Ý Khi Sử Dụng
Nguyên lý gia cố ván coppha cột
Khi ván cốp pha cột được lắp dựng, ty ren được luồn qua các lỗ đã khoét sẵn trên ván. Công nhân siết tán chuồn từ cả hai phía. Lực siết tạo ra một lực kéo căng ty ren và một lực nén lên ván cốp pha, giữ cho hai mặt ván không bị đẩy ra ngoài dưới áp lực của bê tông lỏng. Đây là nguyên lý cơ bản của cách dùng ty ren tán chuồn để đảm bảo sự ổn định tuyệt đối.
=>>> Xem thêm: Tìm hiểu ty ren tán chuồn và ty ren bát chuồn – Có khác nhau không?
Chuẩn bị và tính toán khoảng cách ty ren
Trước khi tiến hành lắp đặt, công tác chuẩn bị và tính toán là vô cùng quan trọng để đảm bảo số lượng và vị trí ty ren đáp ứng được tải trọng của cột.
Xác định áp lực bê tông và khoảng cách ty ren
Áp lực ngang của bê tông tươi phụ thuộc vào chiều cao cột, tốc độ đổ bê tông, và độ sụt của bê tông. Nhà thầu cần căn cứ vào các thông số này để xác định khoảng cách giữa các ty ren theo chiều đứng.
- Thông thường, khoảng cách ty ren theo chiều đứng sẽ giảm dần từ dưới lên trên vì áp lực bê tông là lớn nhất tại đáy cột và giảm dần về phía đỉnh cột.
- Ty ren thường được bố trí theo khoảng cách tiêu chuẩn từ 400 milimet đến 600 milimet. Tuy nhiên, ở 1-2 ty ren đầu tiên (tại chân cột), khoảng cách có thể được giảm xuống 200 milimet đến 300 milimet để chống phình chân cột – vị trí chịu áp lực cao nhất.
- Việc tính toán chính xác số lượng ty ren cần thiết cho cột là chìa khóa để tối ưu chi phí và đảm bảo an toàn.
Chuẩn bị ván cốp pha cột
Để việc sử dụng ty ren tán chuồn hiệu quả, ván cốp pha cột cần phải được xử lý trước.
- Cần khoan lỗ ty ren với đường kính chính xác, đảm bảo lỗ khoan vuông góc với bề mặt ván để lực siết của ty ren được truyền tải thẳng hàng.
- Các lỗ ty ren nên được khoét cách mép ván một khoảng cách nhất định (thường là 50 milimet – 100 milimet) để tránh làm yếu các góc và cạnh của ván.
- Đối với ván cốp pha cột đã qua nhiều lần sử dụng, cần kiểm tra và gia cố các vị trí khoan lỗ ty ren để tránh bị biến dạng cục bộ khi siết.
=>>> Xem thêm: Cách Sử Dụng Coppha Cột Trong Xây Dựng
Các bước lắp đặt chuẩn kỹ thuật hệ thống ty ren tán chuồn
Đây là hướng dẫn chi tiết cách dùng ty ren tán chuồn để đạt được độ chắc chắn tối ưu cho khuôn cột.
Lắp đặt và liên kết ván cốp pha cột
Sau khi dựng các tấm ván cốp pha cột (thường là ván phủ phim) và định vị khuôn cột, tiến hành luồn ty ren.
- Luồn ty ren qua các lỗ đã khoan sẵn trên hai mặt đối diện của cốp pha.
- Đảm bảo ty ren được luồn qua khuôn cột một cách thẳng hàng, không bị chéo hoặc nghiêng. Ty ren phải xuyên qua tim cột nếu có thể, hoặc ít nhất là vuông góc với bề mặt ván.
- Đặt bát chuồn (đĩa đệm) vào hai đầu ty ren, áp sát vào bề mặt ngoài của ván. Bát chuồn phải tiếp xúc hoàn toàn và phẳng với ván để phân tán lực hiệu quả.
Kỹ thuật siết tán chuồn (Siết lực đồng đều)
Kỹ thuật siết tán chuồn là yếu tố quyết định độ chắc chắn của cốp pha.
- Công nhân nên siết tán chuồn bằng tay trước cho đến khi các ty ren căng đều, loại bỏ khe hở giữa các mặt ván.
- Sau đó, sử dụng cờ lê hoặc dụng cụ siết chuyên dụng để tăng lực siết, bắt đầu từ chân cột (vị trí ty ren dưới cùng) lên phía đỉnh.
- Lưu ý quan trọng: Lực siết phải được phân bổ đồng đều ở cả hai phía của cột và giữa các ty ren. Việc siết quá chặt một ty ren có thể gây cong ty, làm hỏng ván hoặc tạo lực nén cục bộ quá mức.
=>>> Xem thêm: TY REN TÁN CHUỒN D12, D16, D17 – GIAO HÀNG TOÀN MIỀN NAM
Gia cố phụ trợ (Gông và Thanh chống)
Hệ thống ty ren tán chuồn cần được kết hợp với các biện pháp gia cố phụ trợ để đạt sự ổn định toàn diện.
- Sử dụng gông cột (thường là thép hộp hoặc cốp pha thép) bao quanh khuôn cột, kết hợp với ty ren để tăng cường khả năng chống bung, đặc biệt ở các góc cột.
- Dùng thanh chống xiên (chống đứng) để giữ ván cốp pha cột thẳng đứng và chống lại các lực ngang tác động từ bên ngoài (gió, va chạm).
=>>> Xem thêm:
Sai lầm phổ biến và giải pháp khắc phục khi sử dụng ty ren tán chuồn
Nhiều sự cố cốp pha xảy ra do nhà thầu chưa nắm rõ cách dùng ty ren tán chuồn đúng kỹ thuật.
Sai lầm về khoảng cách và số lượng
- Lỗi: Bố trí ty ren quá thưa, đặc biệt ở chân cột.
- Hậu quả: Gây ra hiện tượng phình (bung) chân cột, làm sai lệch kích thước hình học cột và có thể dẫn đến rò rỉ bê tông.
- Khắc phục: Tuân thủ nguyên tắc giảm khoảng cách ty ren ở 30% chiều cao dưới cùng của cột để đối phó với áp lực bê tông tối đa.
Lỗi siết lực không đồng đều
- Lỗi: Siết tán chuồn quá mạnh hoặc siết không cân bằng giữa các ty ren.
- Hậu quả: Làm biến dạng cục bộ ván cốp pha cột, tạo ra các vết lõm hoặc lồi trên bề mặt bê tông, làm tăng chi phí hoàn thiện.
- Khắc phục: Sử dụng dụng cụ đo lực hoặc kinh nghiệm của công nhân lành nghề để đảm bảo lực siết cân bằng, đủ chặt để giữ cốp pha nhưng không quá mạnh gây hư hại.
Lỗi chọn vật liệu không đạt chuẩn
- Lỗi: Sử dụng ty ren tái chế, ty ren có đường kính nhỏ (D12) cho cột lớn hoặc không sử dụng bát chuồn.
- Hậu quả: Ty ren dễ bị đứt hoặc cong dưới áp lực, tán chuồn lún sâu vào ván làm hỏng ván và mất ổn định.
- Khắc phục: Luôn chọn ty ren tán chuồn có chứng chỉ chất lượng (CQ), đảm bảo ty ren có cường độ chịu kéo lớn hơn áp lực bê tông dự kiến.
=>>> Xem thêm: Ván ép coppha là gì? Các loại ván ép thường dùng trong xây dựng
Việc nắm vững cách dùng ty ren tán chuồn là yêu cầu cơ bản nhưng vô cùng quan trọng đối với mọi nhà thầu xây dựng. Khi kết hợp đúng kỹ thuật lắp đặt, tính toán khoảng cách khoa học và siết lực đồng đều, hệ thống ty ren tán chuồn sẽ đảm bảo ván cốp pha cột được gia cố chắc chắn, chống lại áp lực cực lớn của bê tông tươi, từ đó mang lại những cột bê tông thẳng, đẹp, đúng kích thước và đảm bảo chất lượng kết cấu cho toàn bộ công trình.
CÔNG TY TNHH THIẾT BỊ XÂY DỰNG QUANG MINH HƯNG
MST: 1101916231
Địa chỉ: Số 339A, đường Mỹ Hạnh, ấp Chánh, xã Đức Lập Hạ, huyện Đức Hòa, tỉnh Long An, Việt Nam
Điện thoại: 0908 057 729
Website: quangminhhung.com
Email: quangminhhung.co@gmail.com
